Πρωτομαγιά

Πρωτομαγιά ονομάζεται η πρώτη μέρα του Μαΐου, η οποία είναι μέρα αργίας για πολλές χώρες του κόσμου.   Ο εορτασμός όμως της Πρωτομαγιάς είναι ένα από τα πολλά αρχαία παγανιστικά έθιμα που έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα. 

Οι πρώτοι εορτασμοί της Πρωτομαγιάς ξεκίνησαν στην προ-χριστιανική Ευρώπη..  Για πολλές προ-χριστιανικές παγανιστικές κοινωνίες της Ευρώπης η Πρωτομαγιά εορταζόταν ως η πρώτη ημέρα του καλοκαιριού.  Με τον εκχριστιανισμό  έχασε το θρησκευτικό της χαρακτήρα. 

 

  Σήμερα  η   Πρωτομαγιά είναι συνώνυμη με την Παγκόσμια Μέρα των Εργατών, τιμούνται δηλαδή οι αγώνες των εργατών .  Σαν γιορτή των εργατών καθιερώθηκε το 1889,  για να θυμόμαστε το ξεσηκωμό των εργατών του Σικάγου, την 1^η Μαΐου του 1886.

Η εξέγερση των εργατών του Σικάγου

 Προς το τέλος του 19^ου αιώνα αυτό ήταν το κύριο αίτημα των εργατών

8 ώρες εργασία, 8 ώρες ύπνος, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος, 

ώστε ο εργάτης να έχει και χρόνο για  την κοινωνική ζωή του και την πνευματική του βελτίωση.

Οι κινήσεις για μείωση των ωρών εργασίας ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1860 στην Αμερική.

  Πρώτη φορά στο Σικάγο, το 1886,  η 1η Μαΐου έγινε μέρα γενικής απεργίας και μαζικών, δυναμικών διαδηλώσεων. Τη μέρα αυτή, λοιπόν,  τα εργατικά συνδικάτα του Σικάγο ξεκίνησαν την απεργία τους. Ε νώ η απεργία γενικεύεται , γίνονται προσπάθειες από το κράτος και τους εργοδότες να σταματήσει.

Στις 3 του Μάη, σε συλλαλητήριο  των φορτοεκφορτωτών,  η αστυνομία, για να επιβάλει την τάξη,  πυροβολεί  εναντίον του πλήθους κι ένας  διαδηλωτής σκοτώνεται επί τόπου, τρεις  άλλοι  πέθαναν αργότερα από τα τραύματά τους.

 

Στις 4 του Μάη  οργανώνεται  στην Πλατεία  Χεϊμάρκετ του Σικάγου συγκέντρωση διαμαρτυρίας  για το γεγονός αυτό.  Η συγκέντρωση ήταν μικρή ειρηνική  και λόγω καταιγίδας   γρήγορα διαλύθηκε. Η Αστυνομία  ειδοποιήθηκε από το Δήμαρχο   ότι όλα πήγαν καλά και λίγοι μόνο εργάτες (περίπου 200) είχαν μείνει ακόμη εκεί . Παρόλα αυτά  180 αστυνομικοί ήρθαν   και ο Αστυνόμος  Ward  έδωσε διαταγή διάλυσης. 

Ο ομιλητής Φίλντεν  διαμαρτυρήθηκε, αφού η συγκέντρωση του ήταν ειρηνική. Οι αστυνομικοί κινηθήκαν προς την εξέδρα του ομιλητή. Ξαφνικά ακούστηκε ο συριγμός βόμβας, που έσκασε μπροστά στους αστυνομικούς.  Σκοτώθηκε ένας αστυνομικός και τραυματίστηκαν πάνω από  70.  Οι άλλοι ανασυντάχτηκαν και έστρεψαν τα περίστροφα προς το πλήθος σκοτώνοντας αρκετούς και τραυματίζοντας γύρω στους 200 διαδηλωτές. 

  Τις επόμενες μέρες άλλοι 6 αστυνομικοί πέθαναν από τραύματα που είχαν δεχτεί μέσα στη σύγχυση, μάλλον από συναδέλφους τους, όπως υποστηρίζει ο Πολ  ' Αβριτς στη μελέτη του . Στις μέρες που ακολούθησαν απλώθηκε τρόμος και πανικός από τις συλλήψεις και τις μαζικές εφόδους της αστυνομίας.

   Η τραγωδία του Χέιμαρκετ έδωσε την ευκαιρία στο κράτος να προχωρήσει σε συλλήψεις εργατών ηγετών. Συγκεκριμένα, συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε σκηνοθετημένη δίκη οκτώ άνθρωποι που είτε δε βρίσκονταν στην πλατεία του Χέιμαρκετ όταν ρίχτηκε η βόμβα είτε δεν ήταν σε θέση έμμεσα ή άμεσα να έχουν την παραμικρή εμπλοκή σ’ αυτήν την υπόθεση. 

 Τελικά, από τους 8 οι Πάρσανς, Σπάις, Φίσερ και Ενγκελ απαγχονίστηκαν στις 11 Νοέμβρη 1887, ο Λιγκ βρέθηκε νεκρός στο κελί του και οι Νημπ, Σουάμπ και Φίλντεν καταδικάστηκαν σε πολλά χρόνια καταναγκαστικά έργα.

Εκεί που βρίσκεται σήμερα το μνημείο του Χέιμαρκετ είναι χαραγμένα τα τελευταία λόγια του Σπάις:
«Θα έλθει η εποχή που η σιωπή μας θα είναι δυνατότερη από τις φωνές που στραγγαλίζετε"

Στην Ελλάδα ο πρώτος εορτασμός της Πρωτομαγιάς έγινε το 1892

- Το 1893,  2000 άτομα διαδήλωσαν στις 2 του Μάη, που ήταν Κυριακή, ζητώντας 8ωρη, εργασία, αργία την Κυριακή και ασφάλιση των εργατικών ατυχημάτων.

-Το 1894 γίνεται εκδήλωση με τα ίδια αιτήματαστο Στάδιο. 

 
- Το 1922 γιορτάστηκε η Πρωτομαγιά στον Πειραιά, στον Ηλεκτρικό.

 
-Η πρώτη Πρωτομαγιά που βάφτηκε στο αίμα ήταν εκείνη του 1924 . Στην πλατεία Κοτζιά έγινε συγκέντρωση από το Εργατικό Κέντρο Αθήνας, η οποία απαγορεύτηκε από την κυβέρνηση Παπαναστασίου. Η αστυνομία χτύπησε τους συγκεντρωμένους, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο εργάτης Σ. Παρακευαϊδης και να τραυματιστούν δεκάδες άλλοι.

 
-Το 1929 η κυβέρνηση Βενιζέλου προχώρησε σε 400 συλλήψεις, κατάληψη γραφείων εργατικών συνδικάτων και κατασχέσεις εφημερίδας.

 
-Η ματωμένη Πρωτομαγιά του 1936. Έγιναν 3 συγκεντρώσεις σε Αθήνα - Πειραία. Στην ιστορία έμεινε εκείνη της Θεσσαλονίκης.

- Πρωτομαγιά του 1944 εκτελούνται 200 κρατούμενοι από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου - οι περισσότεροι Ακροναυπλιώτες και Αναφιώτες εξόριστοι, που είχαν παραδοθεί στους κατακτητές από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου- στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ήταν αντίποινα, γιατί στις 27 Απριλίου 1944 , στους Μολάους της Λακωνίας, αντάρτες του ΕΑΜ έστησαν ενέδρα σε πομπή τεσσάρων γερμανικών αυτοκινήτων, σκοτώνοντας ένα Γερμανό στρατηγό, τους επιτελείς του και το μεγαλύτερο μέρος της φρουράς του.

"Σκοπευτήριο Καισαριανής¨
του Γ. Ρίτσου

Εδώ πέσαμε. Παιδιά του λαού. Γνωρίζετε γιατί.
γυμνοί, κατάσαρκα φορώντας τις σημαίες.
-η Ελλάδα τις έραψε με ουρανό και άσπρο κάμποτο-
ακούσατε τις ομοβροντίες στα μυστικόφωτα αττικά χαράματα.
Είδατε πουλιά, που πέταξαν αντίθετα στις σφαίρες
αγγίζοντας με τα φτερά τους, τον ανατέλλοντα πυρφόρον.
είδατε τα παράθυρα της γειτονιάς ν' ανοίγουνε στο μέλλον.
εμείς μερτικό δε ζητήσαμε...Τίποτα...μόνον
θυμηθείτε το: αν η ελευθερία
δεν βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας,
εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γειά σας."

 1Η ΜΑΪΟΥ ΔΗΜ ΘΕΑΤΡΟ ΒΟΛΟΥ 09

 

• Πάγωσε η τσιμινιέρα -Μ. Λοίζος