Αναπνοή και υγεία (1) - η ατμοσφαιρική ρύπανση

Ο αέρας που εισπνέουμε , ειδικά εμείς που ζούμε σε μεγαλουπόλεις,  είναι γεμάτος από ρύπους διαφόρων ειδών, σε ποσότητες που είναι βλαβερές για την υγεία μας.

Τι είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση; 

Όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει ρύπος σε μεγάλη ποσότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή συγκεντρώνονται πολλά διαφορετικά είδη ρύπων, τότε η ατμόσφαιρα αλλοιώνεται. Οι αλλαγές αυτές της ατμόσφαιρας μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και τα οικοσυστήματα και γενικά να κάνουν  το περιβάλλον ακατάλληλο. 

Κάτω από ορισμένες συνθήκες, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να φτάσει σε τέτοια επίπεδα, ώστε να δημιουργηθούν ανεπιθύμητες συνθήκες διαβίωσης. Σε αυτή την περίπτωση έχει επικρατήσει να λέγεται ότι έχουμε "Νέφος". Το "Νέφος" παρουσιάζεται με δύο μορφές:

Νέφος Καπνομίχλης:
Σχηματίζεται, όταν έχουμε υψηλή συγκέντρωση ρύπων, όπως το διοξείδιο του θείου και αιρούμενα σωματίδια, σε συνδυασμό με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία και μεγάλη σχετική υγρασία.

Φωτοχημικό Νέφος:
Παρουσιάζεται, όταν έχουμε υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλη ηλιοφάνεια, μικρή σχετική υγρασία και υψηλή συγκέντρωση οξειδίων του αζώτου, υδρογονανθράκων, μονοξειδίου του άνθρακα και δευτερογενών προϊόντων τους.

Οι βασικότεροι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι;

Το όζον 

Είναι άχρωμο αέριο και αποτελεί το κύριο συστατικό του φωτοχημικού νέφους, κοντά στην επιφάνεια της Γης. Στην ανώτερη ατμόσφαιρα ( έχει ευεργετικό ρόλο, γιατί μας προστατεύει  από τις βλαβερές ακτίνες του Ήλιου.

ΠΗΓΕΣ

Σχηματίζεται στη κατώτερη ατμόσφαιρα, ως αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων του οξυγόνου με διάφορους ρύπους. Πηγές αυτών των βλαβερών ρύπων είναι τα οχήματα, τα εργοστάσια, οι χωματερές, τα χημικά διαλυτικά και πολλές άλλες μικρές πηγές, όπως βενζινάδικα, αγροτικός εξοπλισμός, κ.λπ. 

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Προκαλεί ερεθισμό στην αναπνευστική οδό, διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό, πόνο στο στήθος, βήχα, άσθμα, φλεγμονή στους πνεύμονες

Μονοξείδιο του άνθρακα

Είναι άοσμο και άχρωμο αέριο 

ΠΗΓΕΣ

Εκπέμπεται από τις εξατμίσεις των μηχανών των αυτοκινήτων και από κάθε είδος μηχανές, όταν η καύση της καύσιμης ύλης είναι ατελής.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ:
 

Μειώνει την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο, σε βασικούς ιστούς του οργανισμού, επιδρώντας κυρίως στο καρδιοαγγειακό και νευρικό σύστημα. Χαμηλές συγκεντρώσεις του επηρεάζουν, δυσμενώς, άτομα με καρδιακά προβλήματα και μειώνουν τις σωματικές επιδόσεις νεαρών και υγιών ατόμων.

Διοξείδιο του αζώτου

Είναι αέριο, με καφέ χρώμα και ξεχωριστή οσμή. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, είναι υπεύθυνο για την άσχημη καφέ όψη του ουρανού των πόλεων.

ΠΗΓΕΣ:
 

Η χρήση καυσίμων, κυρίως σε αυτοκίνητα και φορτηγά αλλά και σε βιομηχανικούς καυστήρες ή σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, παράγει μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ). Αυτό, με διάφορες χημικές αντιδράσεις, που ενισχύονται με την παρουσία της ηλιακής ακτινοβολίας, μετατρέπεται σε διοξείδιο του αζώτου.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ:
 

Το διοξείδιο του αζώτου αποτελεί τον κύριο ρύπο του νέφους και της όξινης βροχής. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, βλάπτει ανθρώπους και βλάστηση. Στα παιδιά, μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές ασθένειες. Στους ασθματικούς, προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή.

  Αιωρούμενα Σωματίδια

Είναι υλικά σε στερεή ή υγρή μορφή, που μπορούν να αιωρούνται στην ατμόσφαιρα, για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

ΠΗΓΕΣ:
Βιομηχανικές δραστηριότητες, παραγωγή τσιμέντου, γύψου, χυτήρια μεταλλεύματος, αυτοκίνητα, πυρκαγιές, σκόνη από απογυμνωμένο έδαφος, αγροτικές δραστηριότητες, κατασκευές.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ:
Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια επηρεάζουν την αναπνοή, προκαλούν ασθένειες στο αναπνευστικό και στους πνεύμονες ακόμα και πρόωρο θάνατο. Ομάδα υψηλού κινδύνου αποτελούν οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και τα άτομα που πάσχουν από άσθμα

Οξείδιο του θείου

Είναι αέριο άχρωμο, άοσμο.

ΠΗΓΕΣ:
 

Εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, βιομηχανίες, κεντρικές θερμάνσεις, διυλιστήρια πετρελαίου, χημικές βιομηχανίες, χαρτοβιομηχανίες.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ:
Αποτελεί βασικό ρύπο του νέφους, επηρεάζει άτομα με αναπνευστικά προβλήματα .

Μόλυβδος

Ο μόλυβδος και οι ενώσεις του μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά  την ανθρώπινη υγεία, Είναι  πολύ επικίνδυνος, ιδίως για τα μικρά παιδιά,

ΠΗΓΕΣ:
 

Μεταφορές, πηγές που κάνουν χρήση καυσίμων με μόλυβδο, χρήση γαιανθράκων, βαριές βιομηχανίες, χυτήρια, εργοστάσια μπαταριών, καύση απορριμμάτων.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ:

 
Υψηλά ποσοστά μολύβδου μπορούν να επηρεάσουν, δυσμενώς, την πνευματική ανάπτυξη και δραστηριότητα, τη λειτουργία των νεφρών, και τη χημεία του αίματος.

Αέριοι ρύποι 

 όπως το αρσενικό, ο αμίαντος, και το βενζόλιο.

ΠΗΓΕΣ:
Χημικές βιομηχανίες, βιομηχανικές δραστηριότητες, εκπομπές από τα καύσιμα και τις μηχανές των οχημάτων, και οικοδομικά υλικά.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ:
Προκαλούν καρκίνο, αναπνευστικά προβλήματα, γενετικές ανωμαλίες, στείρωση και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Μερικά μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και το θάνατο ή σοβαρές κακώσεις, αν, από ατύχημα, απελευθερωθούν στο περιβάλλον, σε μεγάλες συγκεντρώσεις.

Βενζόλιο

Το βενζόλιο είναι ένα από τα συστατικά της βενζίνης.συστατικά της βενζίνης .

 ΠΗΓΕΣ

Πηγές βενζολίου είναι τα πρατήρια βενζίνης και τα αυτοκίνητα διανομής της, καθώς επίσης και όλες οι μηχανές που χρησιμοποιούν βενζίνη σαν καύσιμο.

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

 

Το βενζόλιο σαν αυτούσια ένωση μπορεί να προκαλέσει χρόνιες παθήσεις όπως καρκίνο, αταξία στο κεντρικό νευρικό σύστημα, ζημιές στη λειτουργία του ήπατος και των νεφρών, ανωμαλίες στην αναπαραγωγή και προβληματικές γεννήσεις.

 

Το ήξερες αυτό; 

Κατά σχεδόν μισό χρόνο -5,5 μήνες!- εκτιμάται ότι θα μπορούσε να μειωθεί το 2020 το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης  εξαιτίας της αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία ενδέχεται να «στοιχίσει» 271.000 πρόωρους θανάτους ή 2,5 εκατ. ανθρωπο-έτη, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα για τον περιορισμό της. 

Χειρότερη εκτιμάται ότι θα είναι η κατάσταση στις χώρες της Μεσογείου, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες και ιδίως οι καύσωνες, σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική ρύπανση, αυξάνουν τη θνησιμότητα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη ρύπανση από την κίνηση των οχημάτων, που «χτυπάει» περισσότερο τη δημόσια υγεία, σε σχέση με εκείνη που προέρχεται από άλλες πηγές.

Συνηθίσαμε αυτό το "κάπνισμα" !

Δυστυχώς, το νέφος έγινε θεσμός και  ελάχιστα απασχολεί την πολιτεία, το κράτος και  την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Εγινε συνήθεια η ρύπανση, ακόμα και όταν ξεπερνά τα όρια συναγερμού.

Εδώ φτάσαμε!

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι αυτός ο "καπνός" δεν κάνει διακρίσεις.  Τον εισπνέουμε όλοι μας. Κι όμως,  αυτός ο "καπνός", παρά τις δυσμενείς μακροπρόθεσμες συνέπειες για τον οργανισμό μας και το περιβάλλον, έχει περάσει στο απυρόβλητο χωρίς να λαμβάνονται, εδώ και δεκαετίες ουσιαστικά, δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή του.