Παρελάσεις

Η παρέλαση είναι στρατιωτική τελετή, κατά την οποία οι δυνάμεις προς τιμή μιας επετείου ή κάποιου άλλου σημαντικού γεγονότος εμφανίζονται δημόσια παρουσιάζοντας τα όπλα και τον εξοπλισμό τους και κάνοντας παράταξη και πορεία.

Μικρή ιστορική αναδρομή

Από την αρχαιότητα ακόμα είναι γνωστό ότι ο βασιλιάς ή αυτοκράτορας έκανε επίβλεψη των στρατιωτικών του δυνάμεων για να κρίνει την πειθαρχία και τον εξοπλισμό των στρατιωτών. Υπάρχουν πολλές αναφορές για αυτό. Επίσης οι Ρωμαίοι στρατηγοί έκαναν τους "θριάμβους", γιορταστικές παρελάσεις όταν  επέστρεφαν νικητές  από τη μάχη.

  Με την πάροδο του χρόνου και με την παρακμή των πολυπληθών στρατευμάτων οι παρελάσεις έπαψαν. Στην Ευρώπη του μεσαίωνα άρχισαν να διοργανώνονται από τον Τριακονταετή Πόλεμο  (1618-1648)και μετά. 

Ο Φρειδερίκος της Πρωσσίας ήταν ο πρώτος που επινόησε τους ρυθμικούς βηματισμούς και τις ομοιόμορφες και άβουλες μηχανικές κινήσεις. Αυτός λοιπόν ανάγκασε τους φαντάρους του, που δεν του κόστιζαν τίποτα, να μιμούνται τις μηχανικές κινήσεις των πανάκριβων ανδρείκελων τα    οποία κατασκεύαζαν οι μηχανικοί του και φτάνουν στις πολυδάπανες παρελάσεις, τις πολλαπλές στολές με τα σιρίτια, τ' άχρηστα σπαθιά, τα φτερά και τα λοφία." (Μάριου  Βερέττα Ο Πολιτισμός των Στρατοπέδων, αυτοέκδοση, σελ. 345)

Παρέλαση στη χιτλερική Γερμανία. Στην ένθετη φωτογραφία κρατούμενοι στο στρατόπεδο του Νταχάου. 

στην Ελλάδα 

Η παράδοση των μαθητικών παρελάσεων είναι πολύ παλιά στη χώρα μας. Οι ρίζες της φθάνουν στον προηγούμενο αιώνα. Οι πρώτοι που παρήλαυναν ήταν οι φοιτητές σε στιγμές εθνικής κινητοποίησης.

Τα σχολεία εμφανίζονται παραταγμένα στην εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου 1924, ημέρα που συνέπιπτε με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Τα επόμενα χρόνια αναφέρονται μόνο πρόσκοποι και μαθητές στρατιωτικών σχολών που πλαισιώνουν τη στρατιωτική παρέλαση. Το 1932 στην Αθήνα τα σχολεία συμμετέχουν μαζί με τους προσκόπους, τη "φρουρά της πόλης" και τις "εθνικιστικές οργανώσεις" σε παρέλαση ενώπιον επισήμων στον Άγνωστο Στρατιώτη.
  Για  πρώτη φορά η μαθητική παρέλαση παίρνει χαρακτήρα επίσημο και συμπληρωματικό ως προς τη στρατιωτική  το 1936. Το Μάρτιο της χρονιάς αυτής παρελαύνουν τα σχολεία επικεφαλής της πομπής, μπροστά στο Μεταξά και το Βασιλιά.

   Λίγους μήνες αργότερα, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της στρατιωτικής συνείδησης της νεολαίας και θα χρησιμοποιήσει γιορτές και παρελάσεις ως όργανα για την επίτευξη των σκοπών της. Το φασιστικό μοντέλο που θαύμαζε ο δικτάτορας πρόβλεπε κάθετη στρατιωτική οργάνωση της νεολαίας και έδινε ιδιαίτερο βάρος στις "γυμναστικές επιδείξεις", στις "παρατάξεις", στις "παρελάσεις" και στις "λαμπαδηφορίες". Η ελληνική μίμηση δεν έφτασε βέβαια την εφιαλτική επιβλητικότητα των γιορτών που οργάνωνε ο Μουσολίνι ή ο Χίτλερ , αλλά ακολουθούσε πιστά τη συνταγή τους.

   Από τότε η σχολική παρέλαση συνδέθηκε απόλυτα με τη στρατιωτική και η απουσία των μαθητών θεωρήθηκε αξιόποινη πράξη, ισοδύναμη με την παράβαση στρατιωτικού καθήκοντος.

  Την περίοδο της δικτατορίας οι παρελάσεις συνεχίστηκαν. Μάλιστα η  χούντα είχε βάλει πολλή δουλειά στους εκπαιδευτικούς ενόψει των παρελάσεων.

   Οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης δεν διανοήθηκαν να αμφισβητήσουν την αναγκαιότητα των υποχρεωτικών μαθητικών παρελάσεων. Φρόντισαν μόνο να απαλύνουν τις ακρότητες του στρατιωτικού καθεστώτος και να προσαρμόσουν τον καταναγκασμό στα "δημοκρατικά ήθη"

Πόσο σημαντικό είναι τελικά ένα 10λεπτο …περπάτημα και με ποιο τρόπο  επηρεάζει την εθνική συνείδηση των μαθητών; Έχουμε στ΄αλήθεια  την ψευδαίσθηση ότι αν κάποιος συμμετέχει στην παρέλαση γνωρίζει την ιστορία του καλύτερα;

Τι μετράει πραγματικά; Να γνωρίζουμε ιστορία, να σεβόμαστε τους αγωνιστές μας, να διαβάζουμε, να μαθαίνουμε, να ενημερωνόμαστε. Μαθαίνοντας ιστορία και το παρελθόν το δικό σου αλλά και των άλλων εθνών, μαθαίνεις και το μέλλον σου.

Οι εθνικές επέτειοι είναι μια ευκαιρία για συζήτηση και προβληματισμό σχετικά με σημαντικά ιστορικά γεγονότα.