δασκάλαβμ (ιστολόγια για Γ΄ ,Δ΄,Ε΄,Στ΄τάξη): Οικοσυστήματα , τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγματα

1. Τι είναι οικοσύστημα

Οικοσύστημα ονομάζουμε το σύνολο των βιοτικών και αβιοτικών στοιχείων μιας περιοχής .

Αβιοτικά στοιχεία είναι παράγοντες όπως η ηλιοφάνεια, οι βροχοπτώσεις, το

είδος του εδάφους, οι άνεμοι, η θερμοκρασία μιας περιοχής.

Βιωτικά στοιχεία είναι το σύνολο των ζωντανών οργανισμών μιας περιοχής

Οικοσύστημα είναι ένα δάσος, ένα ποτάμι, μία έρημος, μία λίμνη , ακόμα και η τάξη μας . Μπορεί να είναι πολύ μικρό όσο μια σταγόνα νερού με πρωτόζωα , όσο η φωλιά ενός πουλιού ή τόσο μεγάλο όσο ο πλανήτης μας!

Για να διατηρηθεί ένα οικοσύστημα χρειάζεται συνεχή προσφορά ενέργειας. Η βασική πηγή ενέργειας είναι ………………….

2. τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγματα

Οι οργανισμοί ενός οικοσυστήματος αναπτύσσουν

ανάμεσά τους πολλών μορφών σχέσεις, άλλοτε συνεργασίας κι άλλοτε ανταγωνισμού για την τροφή, το νερό, το χώρο. Οι πιο σημαντικές σχέσεις είναι οι τρποιοοφικές που καθορίζονται από το ποιος οργανισμός τρώει ποιον.

Γι' αυτό κι ο λαός μας λέει την παροιμία.

Οι ζωντανοί οργανισμοί που συνθέτουν μόνοι τους την τροφή λέγονται αυτότροφοι ή παραγωγοί. Χρησιμοποιούν την ενέργεια του ήλιου, για να φωτοσυνθέσουν ή να παράγουν την τροφή τους και είναι τα φυτά και το φυτοπλαγκτόν.

Όλοι οι άλλοι οργανισμοί λέγονται ετερότροφοι ή καταναλωτές .

Οι ετερότροφοι οργανισμοί είναι τα ζώα που εξασφαλίζουν την ενέργεια που χρειάζονται τρώγοντας φυτά ή άλλα ζώα.

Μελετώντας το ποιος οργανισμός τρώει ποιον μπορούμε να τοποθετήσουμε τους οργανισμούς σε μια σειρά, έτσι ώστε ο ένας να αποτελεί τροφή για τον άλλο. Η αλυσίδα αυτή λέγεται τροφική αλυσίδα. Η τροφική αλυσίδα απεικονίζει την τροφική σχέση ανάμεσα σ’ ένα φυτό, σ΄ένα φυτοφάγο ζώο και σ΄ένα σαρκοφάγο ζώο

Οι τροφικές σχέσεις όμως πολύ πιο περίπλοκες απ΄ό,τι μπορεί να φανεί στις τροφικές αλυσίδες ή στις τροφικές πυραμίδες, γιατί τα ζώα τρώνε παραπάνω από ένα είδος τροφής. Στις τροφικές αλυσίδες φαίνεται ότι ένας οργανισμός τρέφεται μόνο από ένα είδος τροφής.

Έτσι χρησιμοποιούμε τα τροφικά πλέγματα για να απεικονίσουμε τις πιο περίπλοκες τροφικές σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στους οργανισμούς .

3.Η επίδραση του ανθρώπου στα οικοσυστήματα

Στα οικοσυστήματα οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν, αφού κάθε οργανισμός επηρεάζει τους υπόλοιπους και επηρεάζεται από αυτούς.

Κάθε διαταραχή ή κάθε ανθρώπινη επέμβαση σε ένα οικοσύστημα επηρεάζει, άμεσα ή έμμεσα, όλους τους οργανισμούς του οικοσυστήματος .

Σε ένα οικοσύστημα ΔΕΝ υπάρχει οργανισμός επιβλαβής γι’ αυτό. Όλοι οι οργανισμοί έχουν κάποια χρησιμότητα και κάποιο ρόλο, που τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα.

Κάθε επέμβαση του ανθρώπου σε ένα οικοσύστημα θα έπρεπε να είναι προσεκτική και περιορισμένη. Δυστυχώς όμως, ο άνθρωπος ενεργεί σύμφωνα με το προσωπικό του κέρδος και καταστρέφει μεγάλες εκτάσεις με αποτέλεσμα την εξαφάνιση πολλών ζωντανών οργανισμών.

Το κοραλλιογενές νησί Coetivy στις Σεϋχέλλες, έχει ολόκληρο μετατραπεί σε φάρμα γαρίδας.

Υπάρχουν, βέβαια περιπτώσεις, που η επέμβαση του ανθρώπου στα οικοσυστήματα είναι και ωφέλιμη. Δυστυχώς, όμως, τις περισσότερες φορές προκαλεί ανεπανόρθωτες καταστροφές.

Αρνητικές παρεμβάσεις του ανθρώπου είναι: