1. ΤΟ ΡΗΜΑ

Ρήματα είναι οι λέξεις που φανερώνουν ότι κάτι κάνω ή κάτι παθαίνω ή

βρίσκομαι σε μία κατάσταση π.χ. παίζω, λερώνομαι, κοιμάμαι

Τα ρήματα έχουν   :

3 πρόσωπα 

α΄ πρόσωπο: εγώ-εμείς    

 

β΄ πρόσωπο :εσύ- εσείς 

γ΄πρόσωπο: αυτός-αυτοί

2 αριθμούς

Ενικό και πληθυντικό

2 φωνές

Ενεργητική και Παθητική 

2 συζυγίες

α΄ συζυγία:

Ενεργητική φωνή ρήματα σε -ω

 

Παθητική φωνή σε -ομαι (δένω, δένομαι)

β΄ συζυγία:

Ενεργητική φωνή ρήματα σε -ώ (αγαπώ, αγαπιέμαι)

 

Παθητική φωνή σε -ιέμαι, -ούμαι, -ώμαι (αθλούμαι εγγυώμαι))

3. Χρόνους

Ενεστώτας	τι κάνω τώρα; δένω αγαπώ -	τι παθαίνω τώρα; δένομαι αγαπιέμαι διηγούμαι
Παρατατικός	τι έκανα χτες πολύ ώρα; έδενα αγαπούσα -	τι πάθαινα χτες πολύ ώρα; δενόμουν αγαπιόμουν(α) διηγούμουν ή διηγιόμουν(α)
Αόριστος	τι έκανα χτες μια στιγμή; έδεσα αγάπησα -	τι έπαθα χτες μια στιγμή; δέθηκα αγαπήθηκα διηγήθηκα
Στιγμιαίος Μέλλοντας	τι θα κάνω αύριο μια στιγμή ; θα δέσω θα αγαπήσω	τι θα πάθω αύριο μια στιγμή ; θα δεθώ θα αγαπηθώ θα διηγηθώ
Εξακολουθητικός Μέλλοντας	τι θα κάνω αύριο πολλή ώρα ; θα δένω θα αγαπώ	τι θα παθαίνω αύριο πολλή ώρα; θα δένομαι θα αγαπιέμαι θα διηγούμαι
Παρακείμενος	τι έχω κάνει ως τώρα ; έχω δέσει έχω αγαπήσει	τι έχω πάθει ως τώρα; έχω δεθεί έχω αγαπηθεί έχω διηγηθεί
Υπερσυντέλικος	τι είχα κάνει ως χτες; είχα δέσει είχα αγαπήσει	τι είχα πάθει ως χτες; είχα δεθεί είχα αγαπηθεί είχα διηγηθεί
Συντελεσμένος Μέλλοντας	τι θα έχω κάνει ως αύριο; θα έχω δέσει θα έχω αγαπήσει	τι θα έχω πάθει ως αύριο; θα έχω δεθεί θα έχω αγαπηθεί θα έχω διηγηθεί

Εγκλίσεις

Οι εγκλίσεις είναι οι διάφορες μορφές που παίρνουν τα ρήματα 

για να μας δείξουν τι ακριβώς εκφράζει το υποκείμενο.

Αν, δηλαδή, μας αναφέρει κάτι που είναι πραγματικό  

ή αν εκφράζει μια επιθυμία ή προσταγή.

Οριστική

Φανερώνει κάτι το πραγματικό, το βέβαιο.

 Έχουν όλοι οι χρόνοι . 

πχ Το κουδούνι χτυπάει στις 8.10.

Υποτακτική

 

Φανερώνει το ενδεχόμενο, το επιθυμητό, προτροπή, ευχή .

Θα τη σχηματίσουμε βάζοντας μπροστά από το ρήμα μία από τις λέξεις  

ας, να, για να, αν, εάν, όταν, άμα, μη(ν),

Έχουν οι Ενεστώτας, Αόριστος, Παρακείμενος

πχ Μακάρι να έρθεις να παίξουμε

Προστακτική

Φανερώνει επιθυμία σαν προσταγή , προσταγή κι έχει μόνο 2 πρόσωπα (β΄ενικό και πληθυντικό)

Προστακτική έ χουν οι Ενεστώτας, Αόριστος.

 

πχ Διάβαζε καθημερινά τα μαθήματά σου

Προστακτική

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ			ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας	Οριστική	Προστακτική	Προστακτική
	δέν-ω δρισίζ-ω λύν-ω αγαπ-ώ	δένε, δένετε δρόσιζε δροσίζετε , λύνε, λύνετε αγάπα αγαπάτε	(δένου, δένεστε) (δροσίζου, δροσίζεστε) (λύνου, λύνεστε ) _____
Αόριστος	έδεσα δρόσισα έλυσα αγάπησα	δέσε, δέσετε ή δέστε δρόσισε, δροσίστε λύσε, λύστε αγάπησε, αγαπήστε	δέσου, δεθείτε δροσίσου, δροσιστείτε λύσου, λυθείτε αγαπήσου, αγαπηθείτε

Απαρέμφατο 

 σχηματίζεται μόνο στον Αόριστο. Είναι άκλιτο και μας χρησιμεύει για να σχηματίζουμε κάποιους χρόνους των ρημάτων. Πχ(έχω)δέσει, (έχω) δεθεί, (θα έχω) δέσει ,(θα έχω) δεθεί

Απαρέμφατο

 

ενεργητική φωνή: δέσει 

παθητική φωνή:  δεθεί

Μετοχή Τα ρήματα, όταν τα κλίνουμε, σχηματίζουν έναν τύπο που λέγεται μετοχή. Σχηματίζεται στην ενεργητική (δένοντας )και στην παθητική φωνή. (δεμένος, δεμένη, δεμένο)

Μετοχή

ενεργητική φωνή : -οντας -μενος, -μενη, -μενο

παθητική φωνή :   -ώντας -μμενος, -μμενη, -μμενο

(δένοντας, πηδώντας) (δεμένος, γραμμένος)

{όταν ο χαρακτήρας του θέματος του ρήματος είναι π,β,φ, πτ, τότε η μετοχή κάνει σε- μμενος)

Προστακτική

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ			ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας	Οριστική	Προστακτική	Προστακτική
	δέν-ω δρισίζ-ω λύν-ω αγαπ-ώ	δένε, δένετε δρόσιζε δροσίζετε , λύνε, λύνετε αγάπα αγαπάτε	(δένου, δένεστε) (δροσίζου, δροσίζεστε) (λύνου, λύνεστε ) _____
Αόριστος	έδεσα δρόσισα έλυσα αγάπησα	δέσε, δέσετε ή δέστε δρόσισε, δροσίστε λύσε, λύστε αγάπησε, αγαπήστε	δέσου, δεθείτε δροσίσου, δροσιστείτε λύσου, λυθείτε αγαπήσου, αγαπηθείτε